ဒေါက်တာရှိတ်အဗ္ဗဒူရာမန်

ဒေါက်တာ ရှိတ်အပ္ပဒူ ရာမန် ခေါ် ဒေါက်တာ အက်စ်အေ ရာမန် (Dr. S.A. Rahman) ကို ၁၈၇ဝ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွား ခဲ့သည်။ အဖမှာ ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်ပွဲ ဖြစ်စဉ်က အင်္ဂလိပ် စစ်တပ်နှင့် အတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မှ လိုက်ပါ လာသူ ပသီလူမျိုး ဒေါက်တာ ရာဟင်ဘောက် ဖြစ်သည်။ အမိမှာ သရက် မြို့သူ ဗုဒ္ဓ ဘာသာ မြန်မာ အမျိုးသမီး ဒေါ်သက် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေါက်တာ ရာမန်မှာ ဇေရာဘာဒီ လူမျိုး ဖြစ်ပြီး၊ မြန်မာ အမည်မှာ ဦးဖိုးသာဇံ ဖြစ်သည်။ ဘိလပ်ပြန် ဘွဲ့ရ ခရိုင် ဆရာဝန်ကြီး ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာစာ မြန်မာမှုတွင် နှစ်ခြိုက် ခုံမင် ခဲ့သည်။ နန်းတွင်း ဇာတ်တော်ကြီးများ ဖြစ်သည့် ဣန္ဒာဝံသ ဇာတ်၊ ရာမ ဇာတ်များမှ အစ ဓားပိန် ဦးမောင်ကြီး၏ ခြောက်ပြားတန် ဇာတ် စာအုပ်များ အထိ ဖတ်မှတ် တတ်သည်။ မြန်မာ ရာဇဝင်၊ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၏ ကိုးခန်းပျို့ စသည် တို့ကိုလည်း လေ့လာသည်။ ဤအချက် များကို ၁၈၉၆ တွင် ရေးသည့် ပသီပုံပြင် စာအုပ်ကြီးတွင် ပါဠိစာပေကို မြန်မာပြန်သည့် ရေးဟန်မျိုးဖြင့် တွေ့နိုင် သောကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ ဆီလျှော်ရာရာများကို ထည့်သွင်းရေးသားသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းကြောင်း ဒေါက်တာခင်အေး(မောင်ခင်မင်-ဓနုဖြူ)က ပြောကြားခဲ့သည်။၁၈၉၆ တွင် အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် ရေးထားသည့် Arabian Nights Entertainment ခေါ် "အာရေဗျ နိုင်ငံ၏ ညအခါ ဖျော်ဖြေရန် ဝတ္ထု" ကို မြန်မာ ဘာသာသို့ ပြန်ဆို ထုတ်ဝေ ခဲ့သည်။ စာအုပ် အရွယ်မှာ အလျား ၈ လက်မခွဲ၊ အနံ ၅ လက်မ ရှိပြီး စာမျက်နှာ ၆၆၁ ပါဝင်သည်။ အဖုံးမှာ ကတ်ထူ အဝတ်ဖုံး အနီရောင် ဖြစ်ပြီး ဘေးဘက် တခု တည်းတွင် ရွှေစာလုံး ကြီးဖြင့် 'ပသီ ပုံပြင် ဝတ္ထုကြီး ပဌမတွဲ' ဟု ရိုက်နှိပ်ကာ၊ အဘိုးငွေ ငါးကျပ်ဖြင့် ရောင်းခဲ့သည်။ စာအုပ်မှာ လူကြိုက် များလှသည်။ အဘိုးငွေ ငါးကျပ် မတတ်နိုင်သူ များသောကြောင့် စာဖတ်သူ အများ အခက် ကြုံခဲ့ရသည်။ ထိုကြောင့် ပုံပြင် ၈ ပုဒ်ကို ရွေးထုတ်၍ တကျပ်တန် စာအုပ် အဖြစ် ရိုက်နှိပ် ထုတ်ဝေ ခဲ့သည်။ ပညာရေး ဌာနက မြန်မာ ဖတ်စာအုပ် အဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းသည်။ပြဋ္ဌာန်းချက် စာအုပ် အဖုံးတွင် The Arabian Nights Reader ဟု စာအုပ် အမည်ကို လည်းကောင်း၊ S. A. Rahman ဟု ဘာသာ ပြန်သူ အမည်ကို လည်းကောင်း အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် ဖော်ပြထားသည့် အပြင် ပသီပုံပြင် ဝတ္ထုကြီး ဟုလည်း မြန်မာ ဘာသာဖြင့် ဖော်ပြ ခဲ့သည်။ အတွင်း မျက်နှာဖုံးတွင်မူ "ဆဋ္ဌမ၊သတ္တမ၊ အဋ္ဌမနှင့် နဝမတန်း များတွင် ဖတ်ရန် ကျောင်းသုံး စာအုပ် ကော်မတီတို့ ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ပသီပုံပြင် ဝတ္ထုကြီး" ဟု မြန်မာ လိုရော အင်္ဂလိပ် လိုပါ ဖော်ပြ ထားသည်။ ရန်ကုန်မြို့ ဗြိတိသျှ ဘားမား ပုံနှိပ်တိုက်က ၁၈၉၉ တွင် ရိုက်နှိပ် ခဲ့သည်။တစ်ထောင့်တစ်ညပုံပြင်များကို မြန်မာမှုပြုခဲ့သူ ဦးဖိုးသာဇံ (ခေါ်) ဒေါက်တာ အက်စ်အေရာမန်သည် ၂၉၊ ဇူလိုင်၊၁၉၁၆ (အသက် ၄၆ နှစ် ၆ လ အရွယ်) တွင် ပြင်ဦးလွင်မြို့တွင် ကွယ်လွန်သည်။ ၁၉၁၆ ခု ဩဂုတ်လ ၁ ရက် အင်္ဂါနေ့ထုတ် ရန်ကုန်ဂေဇတ်သတင်းစာတွင် "ဒေါက်တာရာမန် ကွယ်လွန်အနိစ္စရောက်ခြင်းကြောင့် မြန်မာပြည်သူအပေါင်းမှာလည်း တတ်ကျွမ်းသော သမားတော်ကောင်းတစ်ယောက်နှင့် တာဝန်သိသိဇွဲရှိရှိ ဆောင်ရွက်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးကြရလေသည်။" ဟု အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် ရေးသားဖေါ်ပြခဲ့သည်။ ဦးဖိုးသာဇံသည် သရက်မြို့ဝန်သမီး ဒေါ်ယုနှင့် စုံဖက်ကာ သား၊သမီးလေးဦးဖွားမြင်ခဲ့ရာ သားအကြီးဆုံး ဦးဘတင်မှာ နောင်ရုပ်ရှင်ပြဇာတ်နှင့် မြန်မာစာ၊မြန်မာမှုတို့တွင် ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် ဒဂုန်ဦးဘတင် ဖြစ်လာပါသည်။